In de HPP stoel: BESIX Nederland-directeur Nic De Roeck

Ze zetten hun tanden bij voorkeur in grote en dus prestigieuze bouwprojecten. Die zijn zonder uitzondering extreem complex door een leger aan stakeholders en de nood aan technologische innovaties. Als de uitdagingen zich (vaak letterlijk) opstapelen tot onmetelijke hoogte, dan bellen opdrachtgevers al snel bouwbedrijf BESIX. Dit Belgische bouwbedrijf, met een Nederlandse vestiging in Dordrecht, is in ruim honderd jaar uitgegroeid tot een mondiale reus die groot is geworden door trouw te blijven aan de geest van de ontdekkingsreiziger. Holland Property Plaza sprak daarover uitgebreid met Nic De Roeck: wereldburger & pragmatist, teambuilder & knopendoorhakker, workaholic & levensgenieter, manager & bouwkundige en sinds februari 2021 algemeen directeur van BESIX Nederland.

Het Dordtse kantoor van BESIX Nederland is volgens de laatste duurzame technieken gebouwd, zo blijkt in het gesprek met Nic De Roeck. Voorafgaand daaraan, in de hal van het moderne gebouw nabij de A16, poseert hij eerst ontspannen voor de fotograaf. Aan alles kun je merken dat De Roeck wars is van een “meneer-de-directeur-houding”. De managementstijl van de vlak over de grens in België wonende, zelfverklaarde Bourgondiër, is er evident een van een teamplayer. Een joviale toegankelijkheid, gelardeerd met bon mots, zal niemand in Dordrecht verwarren met een gebrek aan daadkracht. Want De Roeck heeft vanaf zijn start als algemeen directeur van de Nederlandse vestiging van BESIX (met een kleine 170 medewerkers) zijn ogen strak op de bal: het moet op alle vlakken – financieel, organisatorisch en projectmatig – beter. Maar wel volgens de BESIX-filosofie. En daarvoor neemt De Roeck ons mee naar de roots van het bouwbedrijf, dat in 1909 (!) begon onder de naam Belgische Beton Maatschappij.

De Roeck: “BESIX is het verhaal van de evolutie van een simpele aannemer parallel aan onze steeds complexer wordende samenleving. We kwamen erachter dat hoe beter je wordt, hoe kwalitatiever het werk is dat je moet leveren. Toen kwam het besef: kwaliteit alleen is niet voldoende. Projecten werden groter en ingewikkelder. Bovenop ‘stenen metselen’ kwamen andersoortige projecten, infrastructuur en civiele werken. En die vergden ook service. We zijn dus geëvolueerd van ‘Bob de Bouwer’ tot … ja bijna een full service-organisatie.”

De “one stop-shop” die BESIX is geworden – contracting, building, concessions & assets, vastgoed – heeft intussen een mondiaal karakter. Welke grenzen zijn jullie gepasseerd? De Roeck: “Wij bouwen nagenoeg alles wat belangrijk is in de samenleving: gebouwen, infrastructuur, maritieme werken, sport, industrie, milieu. Bijna grenzeloos, ook letterlijk. We zijn in verschillende continenten gaan werken. Zo zitten we al meer dan een halve eeuw in het Midden-Oosten, waar we de woestijn hebben mee helpen ontwikkelen. Denk aan de promenade in Abu Dhabi of de iconische skyscraper Burj Khalifa, met 828 meter op dit moment de hoogste ter wereld. Maar neem ook de enorme afvalberg buiten Dubai waaruit wij omgezette energie terugvoeren naar de stad.”

BESIX vind je, behalve in het Midden-Oosten, intussen over bijna de gehele wereld: in Afrika (waar ook gebouwd wordt aan skyscrapers in Marokko en Ivoorkust), in Australië (waar de groep na overname van Watpac in 2018 landde), in Noord-Amerika (Canada), Zuid-Amerika en uiteraard ook in Europa. Noem een land op ons continent en De Roeck is er vast actief geweest, ook bij projecten die nu door de Russische inval in Oekraïne een nóg gevoeliger geopolitiek randje hebben dan bij de aanvang.

De Roeck: “Ik heb onder andere het project rond het centrale treinstation van Riga verworven, als onderdeel van de uitbreiding en vernieuwing van de railverbinding tussen Polen en Finland. Nadrukkelijk als alternatief voor de Russische infrarail. En recent is het project rond een grote Poolse sluis opgeleverd. De Polen wilden voor hun zeevaart al veel eerder minder afhankelijk zijn van Rusland, lees de haven van hun enclave Kaliningrad. Door de bouw van een enorme sluis in de Europese landtong naar Kaliningrad, is die afhankelijkheid nu opgeheven. Een vooruitziende blik van de Polen in het licht van de huidige expansiedrift van Rusland.”

En de expansiedrift van BESIX? De Roeck vindt dat woord niet echt van toepassing: “We zijn niet op zoek naar nieuwe omzetmarkten, want daar zijn we al decennia vrij stabiel in, het moet duurzaam zijn in alle opzichten. Dát zit in ons DNA.” Op de vraag wat dat DNA dan behelst, gaat De Roeck er even voor zitten: “We zijn niet bang om op ontdekkingstocht te gaan. Naar plekken die nog witte vlekken op de kaart zijn. Dat hebben we altijd al gedaan. We hebben over meerdere generaties heen de mentaliteit van een scout behouden en stellen ons altijd drie belangrijke vragen als we op pad gaan: waar komen we vandaan? waar gaan we naartoe? en: wat nemen we mee? We zijn als ontdekkingsreiziger nieuwsgierig en ondernemend. Belangrijk is dat we ook oprecht geïnteresseerd zijn in de samenlevingen waar we terechtkomen. En die ook daadwerkelijk betrekken bij wat je doet. We gaan altijd op zoek naar lokale partners en arbeidskrachten. Het gaat om gedeelde kennis, middelen, expertise en menskracht.”

Die rol als verbinder, is dat iets wat goed past bij de Vlaamse aard? De Roeck beaamt het zonder aarzeling: “Dat past ons wel. We zijn niet bang om erop uit te trekken en dan te kijken naar de mensen die er wonen en werken en naar hen te luisteren. Ter plekke partnerschappen te sluiten die hecht worden door dingen samen te doen, en daar wordt iedereen ten slotte ook beter van.”

De Roeck in het duurzame kantoor van BESIX Nederland in Dordrecht

En hoe is De Roeck omgegaan met de lokale cultuur van Nederland? Was zijn ontdekkingsreis als wereldburger van Nederland misschien spannender dan gedacht? Het zou naïef zijn te veronderstellen dat Nederlanders en Belgen als geografisch nauwe buren cultureel nauwelijks van elkaar verschillen toch? Bij deze vraag breekt op het gezicht van De Roeck een brede glimlach open. Zijn antwoord is serieus, maar zeker niet van ironie en zelfspot ontbloot: “BESIX zit nu dertig jaar in Nederland. Ons aanpassingsvermogen en ons diversifiëren doet ons -overal op de wereld- overleven, en door complementariteit opzoeken en samenwerken bereiken we daardoor veel. Nederland heeft me als wereldburger op een aantal punten verrast. Laat ik met een relativering beginnen: ‘de’ Hollander is een lastig begrip, zoals ook ‘de Belg’ of ‘de Vlaming’. Naast overeenkomsten zijn er duidelijk culturele verschillen binnen een land en ook tussen landen, zoals ook bijvoorbeeld binnen en tussen Scandinavische landen. Sommige frames blijken in de praktijk wel te kloppen: de Belgische hiërarchie tegenover de Nederlandse egalitaire vergadercultuur bijvoorbeeld. Dat maakt vergaderen in die mix samen met taalgevoeligheden en interpretatieverschillen dikwijls interessant en geanimeerd (lacht).

Over die Nederlandse cultuur wil ik met een groot compliment beginnen. De politiek in Nederland durft beslissingen te nemen: harder en sneller dan in veel andere landen, zoals in mijn geboorteland. Die snelheid van beslissen kan ook gevolgen hebben waarop niemand heeft gerekend. Neem nu het stikstofprobleem. Heel wat industrieën hebben daar last van en sommige gaan er zelfs door onderuit. Dan kan het lang duren voordat die problemen opgelost zijn, of, zoals ik snel leerde in het Nederlands: er eerst ‘wat van vinden’ om dan ‘gerepareerd te worden’. Feit is wel dat er knopen worden doorgehakt en problemen niet zoals in België toch sneller onder het vloerkleed worden geveegd, waardoor we na jaren dan plots tot de conclusie moeten komen dat we een heel groot probleem hebben. In Nederland worden problemen benoemd en wordt er toch doorgepakt. Daarin staat Nederland in Europa helemaal vooraan wat mij betreft.”

Hoe vertalen de culturele verschillen zich in de praktijk van grote projecten? De Roeck: “Met de blik van een ontdekkingsreiziger of scout kunnen wij in grote, complexe projecten toch succesvol zijn, door de complementariteit. Waar de Nederlanders ongeëvenaard sterk zijn in het proces, sturen wij Belgen vanuit de technische inhoud heel gericht op het doel. Daarin zijn wij doelgerichte pragmatisten. Die mix werkt echt heel erg goed in Nederland. Het luistert goed naar elkaar. Opdrachtgevers houden ervan dat wij goed kunnen laveren en navigeren in complexe multi-stakeholdersprojecten. Als het echt moeilijk is, dan bellen ze ons.”

Projecten worden ook complexer door de duurzaamheidsdoelen. Die kun je nastreven omdat het door wet- en regelgeving moet, of omdat opdrachtgevers het eisen: dan heb je het vooral over compliance. Maar er is ook zoiets als intrinsieke motivatie. Waar staat BESIX daarin? De Roeck: “Als het om duurzaamheid gaat willen we nadrukkelijk vooroplopen. Maar ik wil hier ook geen bullshit-verhaal ophangen. Ik heb geen behoefte aan greenwashing of commerciële blabla. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat wij met dit thema worstelen zoals alle bedrijven. Daarom is het belangrijk wel groot te denken, maar om met behapbare projecten te beginnen die zichtbaar resultaat opleveren. Zo moeten vanaf 1 januari 2023 hier de leaseauto’s verplicht elektrisch zijn. Zo hadden we eerst al geregeld dat daarvoor zowel hier op kantoor als op de bouwplaatsen een infrastructuur aanwezig moet zijn. Maar BESIX-mensen werken ook thuis. Wij betalen 120% van de kosten als ze kunnen aantonen dat zij 100% groene stroom gebruiken. Wij willen onze mensen stimuleren zelf ook duurzamer te gaan leven. Krijgen we dat terug via subsidie? Nee. Dat is visie.”

‘Duurzaamheid’ is een thema dat in alle aspecten van een bouwbedrijf terugkomt. Het is toch geen ‘afvinkertje’? De Roeck: “We hebben er intern een kleine taskforce op gezet om alles wat met duurzaamheid te maken heeft goed in kaart te brengen. Hoe gaan we alles behappen en bemannen? We zijn toch al met CO2-berekeningen vanuit de compliance met wet- en regelgeving en met electrificatie van al ons rollende bouwmaterieel bezig. Dat moeten we continu doen.”

De Roeck staat op, loopt naar een presentatiebord met een infografic over de duurzaamheidsambities van BESIX en begint te doceren.“We begonnen hier een heel duurzaam kantoor te bouwen; we hanteren, zoals zojuist uitgelegd, een groen leasebeleid; we bouwen een kennisbank en we werken aan duurzame bouwplaatsen. Elke nieuwe site moet nu al aan tien belangrijke voorwaarden voldoen, zoals groene stroom, isolatietechnieken, noem maar op. Het is een cumulatief proces. Denk aan stikstof, CO2… het rijtje wordt steeds langer en onze ervaring steeds groter. Zoals gezegd, we willen hierin vooroplopen, en daar moet je dan in investeren.”

Is BESIX daarmee het braafste jongetje in de groene klas? Is het financieel haalbaar vanuit je concurrentiepositie? De Roeck: “Dat is kortetermijndenken. Duurzaamheid is ook de basis van een duurzaam verdienmodel. Wij maken onze aanbiedingen duurzaam, ook als de klant er niet naar gevraagd heeft. En ook als-ie er niet voor wil betalen omdat het voor hem meer ‘nice’ dan ‘need to have’ is. Wij laten dan zien wat duurzame maatregelen, aanpassingen en innovaties opbrengen. Is het niet op korte termijn, dan wel zeker op lange termijn. Daar hoeft nu toch niemand meer aan te twijfelen.”

De Roeck in de HPP stoel: een zelfverklaarde Bourgondiër, teamplayer en knopendoorhakker.

Hebben jullie dat innovatievermogen ook in huis? De Roeck: “We zijn ontdekkingsreizigers zoals gezegd. En we werken multidisciplinair, zodat innovatie niet door silogedrag gefrustreerd kan worden. We nemen samen de beslissing voor welke projecten we vol gaan. Projecten die het verschil gaan maken en betekenis hebben. Een bouwkuip maken voor de nucleaire isotopen van de kerncentrale in Petten bijvoorbeeld. Dat is wel een uitdaging om zoiets half in zee te gaan maken. In de zandkastelenbusiness zitten we namelijk niet. Wij ambiëren multidisciplinaire projecten waarin we onze duurzame innovaties, kennis & expertise en ideeën mee kunnen nemen.”

Dan de HR-nachtmerrie: hoe zit het met jullie duurzaamheid voor het bedenken van al dat technische vernuft? Zoals overal is er een gillend tekort aan personeel. En al helemaal aan mensen met een technische interesse… De Roeck: “Deze vraag gaat ook over onze strategische keuzes die voortvloeien uit ons duurzame beleid. Dat beleid kun je niet uitvoeren zonder te diversifiëren in de opdrachtportfolio. Multidisciplinaire projecten trekken ook interessante medewerkers aan. De pool van in techniek geïnteresseerde mensen wordt schraler bij de mondiale arbeidskrapte. Net zoals veel andere bedrijven staan wij aan de gateways van allerlei technische opleidingen, nodigen wij scholen uit en zijn actief in het educatieve domein. Vanuit onze positie doen wij een appel op technische universiteiten om studenten niet gelijk in specifieke, procesgestuurde richtingen te sturen. Wij vinden het heel belangrijk dat we technisch universele talenten kunnen inzetten, die nog niet al helemaal zijn voorgesorteerd op een niche. Dat belang is te verklaren uit ons al eerdergenoemde ontdekkings-dna en het verklaart waarom wij niet automatisch alleen maar mammoetprojecten aannemen. Niet dat we opeens met de kleinere bouwbedrijven willen concurreren, maar soms kiezen we bewust voor kleinschaligheid van zeer innovatie-uitdagende projecten waar we onze expertise aan kunnen slijpen. Terwijl we in andere continenten torens van meer dan 800 meter bouwen, hebben we hier in Nederland ook een project van zes miljoen aangenomen. Waarom? Je leert niet alleen duurzame nieuwe technieken toe te passen, maar het zijn ook kweekscholen voor jonge mensen. Die kunnen heel breed leren en ervaring opdoen in kleinere projecten. Je kunt ze natuurlijk ook zes jaar parkeren in megaprojecten. Maar dan kweek je misschien alleen maar topexperts in het tellen en bestellen van wapeningsstaven… Mensen op tijd roteren vinden wij dus ook belangrijk want dan krijg je vanzelf geïnteresseerde mensen die meer uitdagingen aankunnen dan ze zelf op dat moment durven denken.”

Als leider van een bouwbedrijf dat te boek staat als specialist in complexe, uitdagende projecten moet je misschien eerder een organisatiedeskundige of psycholoog zijn dan bouwkundig ingenieur…? De Roeck: “De man die ik nu ben, was ik tien jaar geleden niet. Ook ik heb een ontwikkeling doorgemaakt. Maar dat betekent niet dat ik mijn basis veronachtzaam. Je bent een bouwkundige en dat blijf je. Ik ben in mijn dagelijkse werk naast het aansturen van de organisatie nog steeds stevig bezig met de inhoud. Dat is heel belangrijk. Je moet nooit je basis, je bron verloochenen, niet de touch ermee verliezen.”

Als algemeen directeur omschrijft u zichzelf als ‘hands on’. Wat bedoelt u daar precies mee? De Roeck: “Ik werk met een boerenverstand. Ik ben pragmatisch en ik kan snel beslissen. En ik ben niet bang om dat later weer bij te sturen als dat nodig blijkt. Ik heb al gehoord dat ik in dat opzicht Rotterdamser dan Vlaams ben. Ik houd niet van gedoe. Handen uit de mouwen, geen onzin verkopen. Ik hoop dat ik vooral een menselijke leider ben. Een workaholic ben ik in ieder geval. Ik sta hier elke maandagmorgen met een brede grijns naar mijn werkweek te kijken. Ik werk hard, maar ik geniet ook hard. Dat probeer ik over te dragen aan de mensen. Onze mensen spelen een onmisbare rol in onze organisatie. Ik ben van mening dat we pas een succesvol bedrijf kunnen zijn, als we goed kunnen samenwerken als team met de klant, en dus investeren we in onze mensen, als team onderling.“

Daarin speelt de vrijdagmiddagborrel vast een prominente rol… De Roeck: “VRIJMIBO is het eerste woord dat ik hier leerde. Wij hebben er een perfecte cultuurmix van gemaakt: Hollandse bitterballen met een Belgisch pintje.”

KADERSTUK 1: Facts & Figures BESIX Groep

KADERSTUK 2: BESIX geeft Nederland smoel
BESIX heeft vele grote en ook gezichtsbepalende projecten uitgevoerd in de ruim dertig jaar dat het bedrijf in Nederland opereert. Recent:

• Woonwerkcomplex Sluishuis, IJburg (Amsterdam)
• Grotius Woontorens, Den Haag
• Terraced Tower woningcomplex, Rotterdam
• Theemswegtracé, Rotterdamse haven
• De Groene Boog, aansluiting A13-A16
• Prinses Beatrixsluis, Nieuwegein

Historische mijlpijlen:

• Piet Heintunnel, Amsterdam
• Koningstunnel, Den Haag
• Station Barendrecht
• Vaanplein, Rotterdam
• Station Bijlmer, Amsterdam
• Diverse torens aan de maasoever Rotterdam (Maastoren, New Orleans, Montevideo)
• Tunnel A73 bij Roermond
• Coentunnel, Amsterdam

Met de bekende oranje HPP stoel reizen we door heel Nederland om op bezoek te gaan bij de beslissers uit het HPP netwerk. Wat is hun visie? Wat zijn hun drijfveren? We investeren graag tijd om de persoon achter de “functie” te leren kennen. Binnenkort reizen we af naar Den Bosch om in gesprek te gaan met Tim Beckmann, CEO bij Intospace. Meer beslissers uit het HPP netwerk leren kennen?

Bekijk het HPP onderonsje tussen Ellen Schindler & Heleen Aarts