Lees hier ook de blog van Roland over dag 2 op PROVADA Live

Allereerst moet ik de organisatie van de Provada complimenteren met een zeer geslaagde eerste beursdag. Een grote diversiteit aan onderwerpen en sprekers die hebben gezorgd voor een goed beeld van wat er leeft in de vastgoed sector.

Op de dag dat NU.nl meldt dat in Peking weer een uitbraak van Corona op een markt wordt geconstateerd en weer een strengere lock-down invoert is het geen verassing dat Corona ook een rode draad is in alle presentaties tijdens de eerste dag van Provada Live. De inloop op de stands is makkelijk en laagdrempelig, al is het voor velen nog wel even zoeken hoe de techniek allemaal werkt. Als je even je weg hebt gevonden blijkt het eigenlijk heel makkelijk om te linken en eigenlijk is de enige opmerking dat je de live feeds niet kunt volgen op de iPad of telefoon en je gebonden bent aan de computer of laptop. Desalniettemin, ik ben zeer tevreden over het gebruik van het door Peter Schreuter en zijn team ingerichte platform. Er is duidelijk hard gewerkt in de afgelopen weken om dit zo goed mogelijk neer te zetten.

Op zoek naar het “nieuwe” kantoorconcept
Opvallend is dat vooral woningbouw, retail en kantoren de boventoon voeren en ik ben dan ook benieuwd of we morgen misschien nog wat inspiratie op kunnen doen in de hotel en logistieke sectoren.
Eigenlijk is het niet zo gek dat kantoren en woningbouw de boventoon voeren, want woningen zijn natuurlijk behoorlijk resistent gebleken gedurende deze pandemie en het is duidelijk dat er nog genoeg moet gebeuren om de kantorenmarkt een andere invulling te geven. Vooral in de kantorenmarkt is de noodgedwongen verschuiving van alleen werken naar ontmoeten en werken, je zou het bijna het “clubhuis” gaan noemen, een onvermijdelijke beweging. Je merkt goed dat veel partijen nog op zoek zijn naar de invulling van dat “nieuwe” kantoorconcept. En waar verschillende partijen denken dat het flexibele kantoorconcept de grootste klap gaat krijgen, vermoed ik dat dit van korte duur zal zijn en het flexibele kantoorconcept eigenlijk een enorme groei gaat doormaken. Dit blijkt ook wel uit de mening van Tribes oprichter Eduard Schaepman die het maar raar vindt dat we in Nederland zo achter de stroom aanlopen en er een gebrek is aan visie op die nieuwe wereld. Ik parafraseer natuurlijk, maar ik ben het met hem eens.

Het zijn juist de flexibele kantoorconcepten die slimmer, beter en sneller grote kantoorgebouwen kunnen faciliteren met de nieuwe inrichting van het kantoor en de facilitaire dienstverlening. Immers, het is slechts een aanvulling op hun al bestaande dienstenpakket. Het zou mij niets verbazen als de iets grotere (non-corporates) afscheid gaan nemen van hun eigen kantoren en overstappen naar full-service kantoren waar meer kruisbestuiving zal ontstaan tussen huurders met een betere dienstverlening.

Is dit dan een pleidooi voor het flexibele kantoorconcept? Een beetje wel… geef ik toe. Maar eerlijk is eerlijk, hoe belangrijk is een eigen kantoor nu eigenlijk voor een MKB’er?

Duurzaamheid hand in hand met integrale samenwerking
Duurzaamheid staat natuurlijk ook hoog op de agenda. Als Nederland zijn we in Europa stiekem best wel een beetje een koploper op dit gebied, maar als je goed luistert is hier nog een wereld te winnen. Samenwerken is daarmee de sleutel naar het succes. Blijven luisteren naar je omgeving en niet bang zijn om voor niet traditionele materialisaties. Verassend vond ik de uitspraak van Fiona ‘t Hullenaar, Green Leader 2019 die vandaag het estafette stokje mocht overdragen; dat je bij het uitwerken van een ontwerp ook in gesprek moet met de schoonmaker. Voor mijn collega’s die de afgelopen jaren actief zijn geweest in het DBFMO landschap is de integrale aanpak geen verassing. Echter, het Rijk heeft besloten dat DBFMO’s voor de gebouwde omgeving te moeilijk zijn en dus eigenlijk niet meer op de markt zullen komen. Ik kan ze daar niet echt ongelijk in geven, maar de lessen die we hebben geleerd in de ontwerpfase om de mensen die de gebouwen schoon moeten houden, moeten onderhouden of deze moeten beheren, tijdig bij het ontwerp traject te betrekken om zo de processen en materialisaties slim vast te leggen moeten we vooral niet vergeten. Misschien kunnen er meer mensen vanuit de DBFMO omgeving overstappen naar de “commerciële” sector om zo de principes omtrent ontwerp, integraliteit, duurzaamheid, etc. nog beter vast te kunnen leggen in de gebouwde omgeving?

Bouwen, bouwen, bouwen.
Over de woningbouw kan ik kort zijn: bouwen, bouwen, bouwen. Het consumentenvertrouwen zal best even een dipje krijgen, maar die 80.000 woningen per jaar blijven gewoon nodig. Laten we er alles aan doen om deze ook te realiseren. Samen met gemeentes, ontwikkelaars, bouwers en alle andere adviseurs in de keten ligt hier een fantastische uitdaging waar we de komende jaren als sector nog onze tanden in kunnen zetten.

Food for thought tijdens dag 1 van een fantastisch online event!

Natuurlijk kijk ik uit naar dag 2, maar laten we hopen dat we elkaar in november weer fysiek kunnen ontmoeten en dat die tweede golf van de Corona pandemie ons landje voorbij gaat.

Veel plezier met dag twee! Zie en spreek ik jullie online?

Roland Verniers
Partner bij Hollis